فهرست عناوین مطلب
انواع اسکیزوفرنی کدامند؟
تاب آوری در زندگی با بیماری اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یک بیماری مزمن است که می تواند بر احساسات، فرآیندهای فکری و روابط تأثیر بگذارد.
در یک فرد علائم اسکیزوفرنی امکان دارد به چندین زیرگروه نسبت داده شود که در طول دوره بیماری خود بروز می دهد.
این علائم ممکن است بیایند و بروند و عبارتند از:
- توهمات
- مشکلات مربوط به تمرکز یا تمرکز
- فقدان احساسات یا “اثر مسطح”
علائم اسکیزوفرنی به پزشک کمک می کند تا نوع اسکیزوفرنی فرد را تعیین کند.
این نوع اسکیزوفرنی (یا انواع فرعی) زمانی با توجه به مهم ترین ویژگی های نشان داده شده در هر فرد تعریف می شد. در سال ۲۰۱۳، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویرایش پنجم (DSM-5) استفاده از subtypesTrusted Source برای تشخیص را متوقف کرد.
اگرچه این زیرگروههای خاص دیگر در تشخیص بالینی استفاده نمیشوند، پزشکان گاهی از آنها برای کمک و اطلاعرسانی به یک برنامه درمانی استفاده میکنند، گاهی اوقات از کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش چهارم، بازنگری متن (DSM-IV-TR) به عنوان یک روش درمانی استفاده میکنند.
اگرچه این زیرگروهها دیگر برای تشخیص بالینی استفاده نمیشوند، گاهی اوقات از زیرگروههای مختلفی برای کمک به تشخیص استفاده میشود.
زیرگروه پارانوئید
زیرگروه پارانوئید (همچنین به عنوان اسکیزوفرنی پارانوئید شناخته می شود) توهمات شنیداری یا افکار هذیانی در مورد آزار و اذیت یا توطئه است.
هنگامی که زیرگروه ها برای تشخیص استفاده شدند، اسکیزوفرنی پارانوئید شایع ترین زیرگروه بود.
علائم زیرگروه پارانوئید شامل مواردی است که در بین چند نوع مشترک وجود دارد، از جمله:
- توهمات
- مشکل در شکل دادن کلمات و گفتار
- پژواک یا طوطی گفتار (اکولالیا)
- مسائل مربوط به تمرکز
- مسائل مربوط به رفتار مانند کنترل تکانه
- فقدان احساسات، یا یک عاطفه صاف
افراد مبتلا به این زیرمجموعه ممکن است گاهی راحتتر از افراد مبتلا به سایر زیرشاخههای اسکیزوفرنی درگیر کار و روابط شوند.
اگرچه دلایل کاملاً مشخص نیست، برخی از افراد مبتلا به این زیرگروه تا اواخر زندگی علائمی را نشان نمی دهند و ممکن است قبل از بیماری خود به سطح عملکرد بالاتری دست یافته باشند.
وقتی علامت دار باشد، خُلق و خو و رفتار یک فرد اغلب با علائم او مرتبط است. آنچه آنها ممکن است بشنوند یا ببینند و باورهای هذیانی آنها اغلب بر خلاف توهمات یا هذیان ها در زیرگروه های دیگر، یک “داستان” منسجم را تشکیل می دهند.
به عنوان مثال، افرادی که این توهم دارند که به ناحق مورد آزار و اذیت قرار می گیرند، ممکن است به راحتی عصبانی شوند.
زیرگروه بی نظم یا هبهفرنیک
علامت غالب زیرگروه بی نظم، بی نظمی در فرآیندهای فکری است.
توهمات و هذیان ها ممکن است کمتر مشخص باشند و معمولاً داستان منسجمی را تشکیل نمی دهند، اگرچه ممکن است شواهدی از این علائم وجود داشته باشد.
علائم این زیرگروه عبارتند از:
- مشکلات گفتاری و ارتباطی
- افکار بی نظم
- افکت صاف یا کند
- احساسات و واکنش هایی که با موقعیت همخوانی ندارند
- مسائل مربوط به مدیریت فعالیت های روزانه
افراد مبتلا به علائم بهم ریخته ممکن است در مسیریابی زندگی روزمره، مانند حفظ کار یا روابط اجتماعی، مشکل داشته باشند.
حتی کارهای معمول تر، مانند لباس پوشیدن، حمام کردن، یا مسواک زدن، می توانند دردسر ساز باشند.
احساسات ممکن است به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار گیرند. به عنوان مثال، فردی که با ابتلا به اسکیزوفرنی نامنظم زندگی می کند ممکن است به نظر برسد که احساسات پایینی داشته باشد یا هیچ احساسی نداشته باشد.
در مواقع دیگر، ممکن است از نظر عاطفی ناپایدار به نظر برسند، یا ممکن است احساساتشان برای موقعیت مناسب به نظر نرسد.
افرادی که با علائم این زیرگروه زندگی می کنند نیز ممکن است نتوانند به طور موثر ارتباط برقرار کنند. گاهی اوقات، گفتار آنها ممکن است به دلیل تفکر آشفته کمتر قابل درک شود – ممکن است درهم و برهم باشد، یا ممکن است با جملاتی صحبت کنند که منطقی نیستند.
زیرگروه کاتاتونیک
ویژگی های بالینی غالب در زیرگروه کاتاتونیک شامل مشکلات حرکتی و پاسخگویی به افراد دیگر یا موقعیت های روزمره است. این شامل:
- عدم تحرک، مانند بیحسی یا بی حرکتی کاتاتونیک
- تقلید از اعمال، گفتار یا حرکات (اکوپراکسی)
- پژواک یا طوطی گفتار (اکولالیا)
- علائم لالی یا از دست دادن تکلم
- رفتار کلیشه ای یا اقدامات تکراری که بی هدف به نظر می رسند
کسانی که با علائم این زیرگروه زندگی می کنند ممکن است فعالیت خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهند، حتی تا حدی که حرکت ارادی متوقف شود.
بسیاری از افراد مبتلا به این زیرگروه ممکن است به عنوان نابینا، ناشنوا یا ناتوان در صحبت کردن اشتباه شوند زیرا ممکن است زمانی که دیگران سعی در تعامل با آنها دارند “سفت” یا “یخ زده” باقی بمانند.
همچنین، فعالیت آنها می تواند به طور قابل توجهی افزایش یابد که به عنوان هیجان کاتاتونیک شناخته می شود. این علائم می تواند در چندین بیماری دیگر نیز رخ دهد.
افرادی که با این بیماری زندگی می کنند ممکن است به طور داوطلبانه موقعیت های بدن یا حالت های غیرعادی صورت یا حرکات دست و پا را به خود بگیرند.
زیرگروه تمایز نیافته
زیرگروه تمایز نیافته زمانی تشخیص داده شد که افراد علائم اسکیزوفرنی را داشتند که به خوبی شکل گرفته یا به اندازه کافی خاص برای طبقه بندی نیستند.
علائم ممکن است در زمانهای مختلف نوسان داشته باشند که منجر به عدم قطعیت در طبقهبندی زیرگروهها میشود. افراد همچنین گاهی اوقات علائمی را نشان می دهند که ممکن است با چند زیرگروه مناسب باشد.
با حذف زیرگروه های خاص در تشخیص، این زیرگروه اکنون نشان می دهد که علائم مختلفی وجود دارد.
زیرگروه باقیمانده
فردی که این زیرگروه را تجربه می کند دیگر علائم برجسته ای را نشان نمی دهد یا شدت آنها کمتر شده است.
فرد ممکن است چند علامت خفیف یا الگوهای تفکر آشفته یا افکاری که دیگران غیرعادی میدانند را تجربه کند.
این الگوهای فکری اغلب آنقدر شدید نیستند که زندگی فرد را مختل کنند، مگر اینکه دورههایی را تجربه کنند که علائم برجستهتری در آنها بازگردد.
این نام اغلب به دلیل نوسانات علائم در طول دوره بیماری استفاده نمی شود.
چشم انداز
اسکیزوفرنی قابل پیشگیری نیست، اما می توان آن را با درمان کنترل کرد، به خصوص زمانی که علائم به موقع درک شده و درمان شوند.
انواع مختلف علائم به درجات مختلفی بر زندگی هر فرد تأثیر می گذارد. برخی از افراد نیاز به مراقبت در بیمارستان دارند. دیگران می توانند شغل و زندگی اجتماعی فعال را حفظ کنند. اکثر افراد علائمی در این بین دارند.
درمان معمولاً شامل مدیریت دارویی است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آموزش مهارت های عاطفی
- خانواده درمانی
- اشکال تخصصی درمان شناختی رفتاری (CBT)
- و/یا ادغام جامعه و آموزش شغلی
با تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد برنامه درمانی که برای شما بهترین است صحبت کنید.
درمانهای کنونی نشان دادهاند که منبع مورد اعتماد مؤثر هستند، با برخی از زیرگروهها در مقایسه با سایرین به خوبی به درمان پاسخ میدهند. خبر خوب این است که امیدی برای رفع شکافهای درمان برای همه زیرگروهها وجود دارد. برخی از محققان امیدوارند که ممکن است یک درمان نهایی وجود داشته باشد.
منابع:
- American Psychological Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, fourth edition, text revision. Disorders usually first diagnosed in infancy, childhood, or adolescence. Washington, DC: American Psychological Association
- Mattila T, et al. (2015). Impact of DSM-5 changes on the diagnosis and acute treatment of schizophrenia
Patel KR, et al. (2014). Schizophrenia: Overview and treatment options
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4393695/ - Pomarol-Clotet E, et al. (2010). Are there valid subtypes of schizophrenia? A grade of membership analysis
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19940542/ - What is schizophrenia? (2020)
https://www.psychiatry.org/patients-families/schizophrenia/what-is-schizophrenia